در اينجا به چندين اصل مهم از اصول و معيارهاي محتوايي پژوهش علمي اشاره مي‌گردد كه توجه به آن‌ها قبل از تهيه مقاله به ارتقاي كيفيت آن كمك مي‌نمايد.

1-فرآیند تفكر: تلاش براي معلوم كردن مجهول با استفاده از علوم موجود است. بنابراين اساسي‌ترين محور محتوايي يك پژوهش علمي، آن است كه مجهولي را روشن نمايد. بر اين اساس، هر پژوهش علمي در پي پاسخ دادن به پرسش‌هايي است كه تاكنون براي مخاطبان كشف نشده است. از اين رو پژوهش علمي هميشه با طرح يك يا چند سئوال آغاز مي‌شود كه محقق درصدد پاسخگويي به آن‌هاست.

2-منطقي بودن: منطق كه راه درست انديشيدن (تصور) و صحيح استدلال آوردن (تصديق) را مي آموزاند، ابزار ضروري يك مقاله علمي است و محقق بايد شايستگي لازم را در استدلال آوردن، تحليل محتوا و نتيجه‌گيري داشته باشد. قواعد تعريف، طبقه بندي، استنباط هاي قياسي و استقرايي، روش‌هاي مختلف نمونه برداري و غيره همه از ويژگي‌هاي منطقي يك مقاله علمي است كه محقق بايد به آن‌ها توجه داشته باشد.

3-انسجام و نظام دار بودن: مرتبط بودن اجزاي مختلف مقاله با همديگر، همچنين متناسب بودن آن‌ها با عنوان مقاله و ارتباط عناوين فرعي با همديگر، از جمله مواردي است كه به تحقيق، يكپارچگي و انسجام مي‌بخشد. بر اين اساس، محقق بايد عناوين فرعي مقاله خود را با نظمي منطقي از يكديگر مجزا كرده، ارتباط بخش‌ها را مشخص نمايد.

4- تراكمي بودن: از آنجا كه هدف پژوهش پاسخ به سئوال‌هايي است كه تا آن زمان دست كم از نظر محقق، پاسخي منطقي براي آن وجود نداشته است، هر پژوهش علمي بايد از يك سو به منظور كشف دانش جديد، و از سوي ديگر، براي تكميل دانش، صورت پذيرد. بنابراين هدف اصلي يك مقاله، كشف يا تكميل دانش بشري است، نه تكرار دوباره آن با عبارات مختلف.

5- تناسب موضوع با نيازهاي فعلي جامعه علمي: هر پژوهش علمي بايد نيازهاي اساسي جامعه علمي خود را در نظر گرفته، در صدد حل آن مسايل برآيد؛ بنابراين از طرح موضوعاتي كه از اولويت تحقيقي برخوردار نيستند و جامعه علمي، به آن‌ها نياز ندارد، بايد احتراز نمود.

6- خلاقيت و نوآوري: هر تحقيق علمي زماني مي‌تواند در ارتقاي سطح دانش، موفق و موثر باشد كه از فكري بديع و خلّاق برخوردار باشد. مقالاتي كه به جمع آوري بسنده مي‌كنند، نمي‌توانند سهم عمده‌اي در پيشرفت دانش بشري داشته باشند.

7- توضيح مطلب در حد ضرورت: از جمله مواردي كه محقق در گزارش‌نويسي پژوهش خود بايد بدان توجه كند، پرهيز از حاشيه روي و زياده گوييِ افراطي است؛ همچنان كه خلاصه گويي نبايد به حدي باشد كه به ابهام و ايهام منجر شود؛ بر اين اساس محقق بايد به حدي مطالب را تبيين كند كه مقصود وي براي خواننده، روشن شود.

8- گزارش روش‌شناسي تحقيق: تحقیق فرايندي است كه از طريق آن مي‌توان درباره ناشناخته‌ها به جست و جو  پرداخت و از آن، شناخت لازم را كسب كرد. در اين فرايند چگونگي گردآوري شواهد و تبديل آنها به يافته‌ها روش‌شناسی ناميده مي‌شود. اين سئوال كه چگونه داده‌ها بايد گردآوري شود و مورد تفسير قرار گيرد، به طوري كه ابهام حاصل از آن‌ها به حداقل ممكن كاهش يابد از موارد مهم تحقیق علمی است. يك تحقيق علمي زماني مي‌تواند مطالب خود را به اثبات برساند كه از روش گردآوري مناسبي برخوردار، و آن روش‌ها در مقاله به خوبي بيان شده باشد.